Mapa - Aleksandropolis (Alexandroupoli)

Aleksandropolis (gr. Αλεξανδρούπολη, Aleksandrupoli; do 1920 używano głównie nazwy miasta Dedeagats, gr. Δεδέαγατς, tr. Dedeağaç) – miasto w Grecji, w administracji zdecentralizowanej Macedonia-Tracja, w regionie Macedonii Wschodniej i Tracji, siedziba administracyjna jednostki regionalnej Ewros i gminy Aleksandropolis. W 2011 roku liczyło 57 812 mieszkańców.

Miasto rozpościera się na niewielkiej równinie otoczonej wzgórzami z lasem, ciągnącym się aż do bułgarskiej granicy, zawierającym sosny naprzemiennie z dużymi powierzchniami karłowatego dębu. Obecna turecka nazwa miasta „Dedeagat” w języku Traków oznaczała „miejsce pełne dębów”. W okolicach Aleksandropolis, zwłaszcza w pobliżu miejscowości Tichero, znajdowane są skamieliny dębów, o wieku 23,6–30,6 mln lat, leżące na ziemi pnie dużych rozmiarów. Fragment skamieniałego, grubego pnia umieszczono na skwerze w centrum miasta, przy Akademii Pedagogicznej, umieszczając w nim publiczny kran z wodą.

Miejscowi i turyści na ogół wykorzystują jedynie kilkanaście kilometrów niezbyt szerokich plaż, zagospodarowanej turystycznie, zachodniej części brzegu morza. Bezpośrednio na wschód od miasta, z deltą Evros włącznie, rozciągają się unikatowe w skali kontynentu, rozległe, puste i dzikie plaże i liczne mielizny – rezerwaty ptasiej przyrody, na tym odcinku dostępne także dla rekreacji.

W odległym o 8 km na wschód od Aleksandropolis dawnym, rzymskim Trajanopolis, podobnie jak w czasach bizantyńskich i tureckich, mieści się obecnie ośrodek balneoterapii. Korzysta z niego głównie ludność miejscowa, co sprzyja umiarkowanym cenom. Prócz zabiegów leczniczych kuracjusze mogą realizować spacery i dalsze wycieczki do położonej w bezpośrednim sąsiedztwie delty rzeki Ewros, porośniętej bujną roślinnością, z obfitością lokalnego i wędrownego ptactwa. Dostrzec można zarówno wiele polskich gatunków, migrujących tędy do Afryki i z Afryki, jak i grupy flamingów, także na plażach i w pobliskich rowach melioracyjnych. Organizowana jest wardkada, czyli spływ łodziami motorowymi i pontonami (łódź, to po grecku warka), z przewodnikiem, od miejscowości Feres, aż do Morza Egejskiego. W centrum Feres dobrze zachował się duży, bizantyjski kościół Panagia Kosmosotira, z wyróżniającymi go, oryginalnymi freskami i zdobnictwem kamiennym, wybudowany w latach 1151–1152, fragmenty bizantyńskich murów obronnych, przęsła lokalnych akweduktów, a w okolicach wielkie, XIX-wieczne wiatraki.

Z bogactwem przyrodniczym delty Ewros (Maritsa) zapoznają Centra Informacyjne Delty w Trajanupoli i w Feres. Na północ od delty rozciągają się lasy Dadia. Oba obszary – delta Ewros oraz lasy Dadia – należą do unikatów przyrodniczych, objętych konwencją ochrony ptasiej przyrody z Ramsar. Lasy Dadia słyną ze spotykanych tu 36 spośród łącznie 38 europejskich gatunków ptactwa drapieżnego (obecnych także w delcie). Stanowiska do obserwacji ptaków wyposażono w sprzęt optyczny oraz liczne plansze informacyjne. Dowóz z Dadia do rezerwatów organizowany jest leśnymi mikrobusami. Centrum Informacyjne Dadia prezentuje wystawy z fotografiami, plastycznymi makietami geofizycznymi i licznymi filmami przyrodniczymi na DVD. W drodze do Dadia leży miasteczko Sufli, słynne z produkcji najwyższej jakości jedwabiu. Produkcja jedwabiu znana jest w Grecji od co najmniej IV w p.n.e. W przeszłości jego produkcja należała do ścisłych tajemnic państwowych, a bizantyńscy Grecy sprzedawali Europie swój produkt na równi z jedwabiem chińskim i wyłącznie jako oryginalny wyrób chiński. Funkcjonują tu 4 muzea, w tym trzy dotyczące jedwabnictwa i działają liczne sklepy firm rękodzieła jedwabniczego.

Miasteczko Didimoticho, położone jest nieco na północ od Dadia i Sufli. Jego nazwa oznacza „bliźniaczy mur”, gdyż otoczone było niegdyś podwójnym murem obronnym. Obecne linie tych umocnień, pochodzą z XIII wieku. Istniejące odkrywki archeologiczne wskazują na osadnictwo od epoki neolitu, sprzed około 5100 lat. W niedalekim, otoczonym szczególnie grubymi i wysokimi murami zamku Pytio, nad rzeką Ewros, cesarze bizantyńscy z dala od niepokojów stolicy przechowywali cesarski skarbiec.

Ze wzgórza w Makri, położonego o 10 km na zachód od centrum Aleksandropolis, roztacza się widok na gaje oliwne, równinę, morze i górzystą wyspę Samotrakę. W zboczu wzgórza leży grota ze śladami osadnictwa sięgającego neolitu. W opinii miejscowej ludności jest to grota Cyklopa, oślepionego niegdyś przez mitycznego żeglarza – Odyseusza. Na wzgórzu istniało też rzymskie miasto. Atrium każdego z domostw zdobiło drzewo oliwne. Po domostwach nie pozostał ślad na powierzchni ziemi, jednak owe drzewa o szczególnie grubych i splątanych pniach wciąż tu rosną w równych odstępach, wśród kwietnych zimą i wiosną łąk.

Na zachód od Makri położone są ruiny starożytnej Mesimwrii, założonej w VII w. p.n.e. przez mieszkańców Samotraki. Ogrodzony teren wykopalisk o statusie muzeum, tzw. Mesimvria Zone, dotyczy zwartego obszaru miejskiego z częściowo odsłoniętą, dobrze zachowaną siatką ulic i fragmentami muru obronnego od strony portu. Większa część domniemanego terenu miasta i pobliskich, również starożytnych, osiedli pozostaje nieprzebadana. Od zachodu starożytna Mesimwria graniczyła z rozległym i znacznie starszym od niej miastem Maronia (Μαρώνεια) z budowlami m.in. z okresu mykeńskiego – dokąd od strony Mesimwrii prowadzi jednak jedynie trudno dostępna droga terenowa. Dogodny dla aut dojazd wiedzie od drugiej strony gór. W tymże kierunku, o 5,5 km za Mesimwrią, odsłonięto fragmenty rzymskiej drogi Via Egnatia. Identycznie zwało się po grecku także inne miasto Mesembria, położone nad Morzem Czarnym i jest to obecny Nesebyr.

Na przedmieściu Aleksandropolis, w kierunku północnym, położony jest średniowieczny zamek rycerski, w Avantas, w stanie dziko zarośniętej, wysokiej ruiny. O 2 km dalej, w sąsiedztwie dawnego przystanku kolejowego „Aghi Theodori”, w wąwozie i przy tym za ścianą bujnej roślinności kryją się chrześcijańskie świątynie, bizantyńskie i późniejsze, położone w grotach i wydrążone w skale.

Wszystkie opisane powyżej miejscowości leżą w zasięgu krótkich wycieczek samochodowych z Aleksandropolis.